Een overbelast elektriciteitsnetwerk

We gebruiken steeds meer stroom. Door de overstap van aardgas naar elektriciteit, meer zonnepanelen op daken, de bouw van nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen en het gebruik van elektrische auto’s. Ook gebruiken we steeds vaker op hetzelfde moment stroom. Hierdoor raakt het elektriciteitsnet overbelast. Dit probleem wordt ook wel netcongestie genoemd. Er wordt hard gewerkt om het elektriciteitsnet te vergroten, maar dat is een enorme klus en duurt jaren. We moeten daarom allemaal - industrie, bedrijven, huishoudens én gemeente - slimmer met elektriciteit omgaan. 

Hoe werkt het elektriciteitsnet? 

Het net bestaat uit 3 onderdelen: het hoogspanningsnet, het middenspanningsnet en het laagspanningsnet. Bedrijven die veel stroom nodig hebben, zijn op het hoog- en middenspanningsnet aangesloten (dit zijn grootverbruikers). Kleine bedrijven, woningen en maatschappelijke voorzieningen zijn aangesloten op het laagspanningsnet (dit noemen we kleinverbruikers). Het hoogspanningsnet wordt beheerd door TenneT. En het midden- en laagspanningsnet door regionale netbeheerders. In Maastricht is dat Enexis. 

Netcongestie: wat is er aan de hand? 

Het stroomnet is overbelast. Dat wil zeggen dat er niet méér elektriciteit door de stroomkabels en elektriciteitsstations past. Voor huizen is ruimte op het laagspanningsnet gereserveerd, maar deze ruimte wordt snel kleiner. Dat maakt het plannen voor bijvoorbeeld een nieuwbouwwijk, een nieuwe school of nieuw bedrijf moeilijk omdat die ook stroom nodig hebben. Ook verzwaring van de elektriciteitsaansluiting voor bedrijven is vaak niet mogelijk en dat staat verdere verduurzaming in de weg. Het stroomnetwerk kan op 2 manieren overbelast raken: 

  • als iedereen op hetzelfde moment stroom nodig heeft en de vraag daardoor groter is dan het net kan vervoeren
  • als er té veel zonne- en windenergie tegelijkertijd wordt opgewekt en er meer stroom wordt terug geleverd dan dat het net aan kan. 

Samen naar een duurzame toekomst 

Dit is waar we de komende jaren mee moeten leren om te gaan. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is het nodig dat we allemaal ons gedrag veranderen. Slimmer en efficiënter omgaan met elektriciteit.. Alleen samen kunnen we de verandering naar duurzame manieren van energie voor elkaar krijgen en een stabiele, betrouwbare energietoekomst voor iedereen verzekeren.  

  • Er is nu nog genoeg stroom voor alle bestaande woningen en andere kleinverbruikers in Maastricht. U kunt nog steeds uw huis verduurzamen en overstappen op een (hybride) warmtepomp of elektrisch koken. Ook kunt u nog steeds zonnepanelen plaatsen op uw dak én zonne-energie terug leveren aan het stroomnet. Soms gaan omvormers van zonnepanelen op hele zonnige dagen tijdelijk uit, zodat het lokale wijkstroomnet niet overbelast raakt. Dan kun je geen stroom aan het net terug leveren en ook je eigen opgewekte stroom niet gebruiken. De omvormer schakelt meestal vanzelf weer in als het risico op overbelasting voorbij is. Netbeheerder Enexis werkt ook aan de uitbreiding en versterking van het lokale stroomnet.  

    Als we nu niets doen aan het volle stroomnet, kan het in de toekomst gebeuren dat in het ergste geval stroom in straten, buurten of wijken (tijdelijk) uitvalt. Of en wanneer dat gebeurt, weten we nog niet. Samen met  Enexis proberen we ervoor te zorgen dat er voldoende stroom blijft in nieuwe én bestaande woningen. 

    Krijg direct inzicht in de ruimte op het stroomnet

    Heeft u plannen om te verduurzamen? Dan kan het nodig zijn om de stroomaansluiting te verzwaren. Controleer eerst of er genoeg ruimte is op het stroomnet door uw adres in te vullen. Zo weet u waar u aan toe bent en wat u kunt doen. 

    Check het stroomnet

    Wat kunt u nu al zelf doen? 

    We moeten voorkomen dat we allemaal op hetzelfde moment veel stroom gebruiken. We moeten dit proberen te spreiden over de dag. Zo kan elke inwoner helpen om netcongestie (op piekmomenten) zoveel mogelijk te voorkomen: 

    • Energie besparen is altijd een goed idee. Kijk eens op de website Zet ook de knop om voor tips en ideeën.
    • Verbruik – als dat kan - zo min mogelijk stroom tussen 16.00 en 21.00 uur. Zet bijvoorbeeld de wasmachine of vaatwasmachine en andere elektrische apparaten ruim voor 16.00 uur, of na 21.00 uur aan. 

    • Voor mensen met een elektrische auto: laad de auto als het kan niet tussen 16.00 en 21.00 uur, maar doe dit bijvoorbeeld ’s nachts. Ook als de zon schijnt en zonnepanelen in de wijk veel stroom produceren is het een goed moment om te laden. 

      Voor vragen neem gerust contact op via: klimaathuis [at] maastricht.nl (klimaathuis[at]maastricht[dot]nl). 

  • Het volle stroomnet heeft nu al direct gevolgen voor ondernemers die een nieuwe of grotere grootverbruikersaansluiting (groter dan 3 x 80 Ampère) nodig hebben. Bijvoorbeeld voor ondernemers die: 

    • hun bedrijf in Maastricht willen vestigen
    • hun bedrijf willen uitbreiden
    • hun bedrijf willen verduurzamen en daardoor meer stroom nodig hebben óf terug willen leveren   

    Voor grootverbruikers is (bijna) geen nieuwe capaciteit op het elektriciteitsnet beschikbaar.

    Wat kunt u als ondernemer doen? 

    Bedrijven en organisaties kunnen zelf ook stappen zetten om problemen met netcongestie te voorkomen. Het is van groot belang dat de plannen voor nieuwe aansluitingen of verzwaringen van bestaande aansluitingen tijdig worden aangemeld bij Enexis. Dit geeft Enexis de kans om plannen op de lange termijn beter te regelen 

    Bedrijven kunnen bijvoorbeeld in een vroeg stadium direct contact opnemen met hun relatiemanager bij Enexis om hun plannen door te spreken. 

    Als gemeente Maastricht werken we samen met bedrijven aan oplossingen om de energietransitie te versnellen. Samen onderzoeken we de mogelijkheden voor het opzetten van zogenaamde Smart Energy Hubs (SEH), waarbij energie tussen verschillende bedrijven of met andere partijen kan worden uitgewisseld. Een SEH zorgt voor een energiesysteem in balans zodat er lokaal op ieder moment voldoende duurzame energiedragers beschikbaar zijn, zoals elektriciteit, warmte, koude, waterstof of andere duurzame brandstoffen. Energiebronnen die je opnieuw kunt gebruiken worden zo met een SEH zo goed mogelijk gebruikt. Hierbij werken we toe naar een toekomstbestendig energiesysteem op zowel de korte als de lange termijn. Kijk op Duurzaam ondernemen | Gemeente Maastricht.

  • Gemeente Maastricht heeft ook een rol in het omgaan met netcongestie. Samenwerking tussen de gemeente en netbeheerder Enexis is heel belangrijk. We zoeken naar innovatieve oplossingen om de druk op het netwerk te verminderen. Dit betekent onder andere het helpen bij  elektriciteitsopslag, slimme laadpalen voor elektrische voertuigen, en het aanmoedigen van energiebesparing bij bedrijven én huishoudens. 

    Daarnaast moet Enexis voorrang geven aan scholen, ziekenhuizen en waterschappen bij netaansluitingen. Dit staat in het codebesluit van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) 2024. 

    We verwijzen bedrijven en organisaties naar Enexis voor de technische en wettelijke aspecten

  • Voor meer vragen van ondernemers en industrie in Maastricht: 

    Voor vragen over zonnepanelen in relatie tot het stroomnet:

    Voor vragen van verenigingen van eigenaren (vve's)

    Tips over verduurzamen

    Voor andere vragen of informatie, neem gerust contact op via: klimaathuis [at] maastricht.nl (klimaathuis[at]maastricht[dot]nl).